Nuuviippiri 27, 2023 – Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) Tupaimiilaaqtut (Dubai) nilliajaqturlutit Inuit missaanut taikunga Silarjuami Kajjijiit Katimaninginni Sila Asijjipallianinganni (UNFCCC) 28-nganni Katimanirjuami Katujjijinik (COP 28). 70,000−nguluaqtut katigumaarniaqtut taikani aarap (Arab) nunalirjuanganni taikani kisutuinnat asijjipallianiaqtugijauju Silarjuami Sila Asijjipallianingannut pigiarutaulutit. Amisunit saqqiqtuqarniaqtugijaummat katimanirjuami katujjijinik (COP 28), piqasiutillugit pijariijarialinganni sivulliqpaattiarmi qaujisaqtaulutit titiraqtaullutillu ammalu aulajjattaulirlutit Jagainirmut Surattunillu Kisutuinnarnit Kiinaujanik. Uattiarukkanniq angiqatigiilauqsimajut arraani sila asijjipallianingannut aivaninginni Iijjapmi (Egypt). Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) piqatauqujillutit nalunaiqsimmata Nunaqaqqaaqtuminirnit ukiuqtaqtumiinngaaqsimajunit ilaliujjaulutit taakkununga kiinaujanut.
Qaujisaqtaulutit titiraqtaullutillu iliqqusiuvattuq qaujigutaulluni nunalirjuani silarjuami kisut pivalliammangaata − uvvaluunniit pivallianngiluarmangaata − kajusitittinasuaqsimatillugit 2015−mi Parimi (Paris) Angirutiqalauqsimajut. Ilangit turaagangit silarjuami uunarninga/nillasunninga tavvaniitiinnarasuarlugu ataani 1. 5C, turaagarijaujuq silarjuami ulurianaqtumiilirngat ungataanuuqattarngat. Turaagarijaujuq taakkua Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) taimaissimammata, taimainginnarniaqtutillu, nilliajiulutit, anginiqpaatiguunngittuugaluaq, nuqqatittigasuarluni taikani katimanirjuami katujjijinik (COP 28).
“Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) ilautittiniaqtuq sanngijualunni tilijausimajunik katimanirjuami katujjijinginnut (COP 28). Maannaujuq, tuavirluta pigiariaqaliratta kamalutalu taimaak inuit ilagijauttiaqullugit isumaliangujunik attuqtauvakkatta” uqaqtuni Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) Issivautaup Tungilinga, Liisa Qiluqqi Qupirrualuk. “Akuniuluaqtualuk, Pilirijiit isumaliuqattarngata uvattunnut, kisianili silarjuarmi taimaak piviqaqtitaugunniirngata. Piviqarunniiliratta inuulluta uvagut kijjutissaqaqtilluta. Aivaqatauttiarumajugut piliriqatiqattiarlutalu uvagut qanuititaujjaanginnatta, ilautinnata suurlu pitaqanngimmat tamanna.”
Katimanirjuami Katujjijinik (COP 28) pigiarvissalik Nuuvippiri 30−mi – Tiisiippiri 12−mi Tupaimi (Dubai). Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) tilisiniaqtut issivautarmit siura Ulsvigmit, Issivautaup Tungilinga Liisa Qiluqqi Qupirrualummit, ammalu Nunaqaqqaaqtuminirnit Inuit Qaujimajatuqanginni Qaujimajunik, inuusuttulik pilirijimmarinnillu Inunnit Nunanganniinngaaqnik.
Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) titiralauqsimajut qanuilinganinginni titiraqsimajunik katimanirjuami katujjinginnut (COP 28) tallimanik atuliqujaminik saqqiillutit inuit isumaaluutinginni ammalu pigiarutaugialinnik silarjuami sivuliqtinut, qaujisaqtimmariillu, immikkuuqtullu sanajiit asingillu. Taanna qanuilinganittinni titiraqsimajuq qanuq Nunaqaqqaaqtuminit Qaujimaningit ammalu Nunaqaqqaaqtuminiit ilitturiaqarninginni mikillivaallitittinasuarlutillu parnautinik aulattigunnarlutillu kamagijariaqallarittunik assurunnaqtunik asijjipalliajunillu Ukiuqtaqtumi. Sivulittinniinngaaqtuta pijunnautivut namminiq pijunnanittinni uppirijaugiaqarngata silarjuami asijjipalliagiaqarngata tamanna sivunittinnut aturniqsauqullugit. Pigiaqtauqujavut silarjuami tuavirnalirngat. Tavvattautigi angijualummillu kamalutit sila pijjutigilugu ilisarijaummilutillu pijunnautivut, atuqtaulirlutillu isumaqsurunnanittinni, sivulliqpautigialinnik, tusaumatitauttiarlutillu angirunnarlutit, ilisarijaulutillu sivuliminiqput attuaniqainnaqtut nunamut, imarmut sikumullu ammalu niqiqutivut. Tamakkua atuinnatuinnaungimmata uvattinnut, kisianili tunngavigigattigu piqqusirillutigu silarjuamilu taimaak takunnaqtaummata.
“Inuit pijunnautingit, piqasiujjijut pijunnautinginni Nunaqaqqaaqtuminit, pimmariugiaqarngata tamakkua piliritillugit katimanirjuami katujjijinik (COP 28)”, uqalauqtuq siura pulsvig, Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) Issivautanga. “Takusimagatta Piliriqatigiinnik uqausiqaqtuq tamatuminga asijjipallianinganni nuuppallianingani, kisianili ilisarijauqattangittiarngata tunngaviginasuaqtavut kamagijariaqallarittavut assurunnaqtukkuuliqtilluta sila pijjutigillugu. Ilisarijaugialiit silarjuamilu takunnaqtauningit Nunaqaqqaaqtuminit isumagijaugiaqallarittut nakinngaaqsimaninginni kiggaqtuinilimaanginnillu pigiarutilimanik isumaliurutausimajunillu tamatumungangajunit sila asijjipallianingannut. Tamakkua asijjiqturasuttuugaluat kajusijjaangittut atuliqujaujut atuliqtitaunngippata pijunnautingit Nunaqaqqaaqtuminiit. Qanuilinganittinni titiraqsimajut uqausiqarngat tuavirnaqsilirninginni sivumullu takunnariaqaliqtuta tamakkualu tusaqtautillugit taikunga Katimanirjuami Katujjijunut (COP 28) ungataanukkannialullu piluta.”
Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) Katimanirjuami Katujjijinik (COP 28) qanuilinganiarmangata titiraqsimammata tallimat atuliqujaujut nalunaijaqsimajangi Inuit tussiraangit silarjuami sivuliqtinut, qajisaqtulirivattunut, namminiqaqtiujunut sanajinut asinginnullu.
Inuit Ukiuqtaqtumi Katimajingit (ICC) atuliqujivut titiraqsimajunniinngaqtunik:
Atuliqujaq 1: Ilisarijaulutit Inuit asingillu Nunaqaqqaaqtuminiit ajjiungittunit tigumiarngata piqarngata, sila asijjiqtulimaanut piliriat maligialiit sanngijualunninngaaqtunik inunnit tunngaviqattiaqtuni inuillu pijunnautinginni malillutit taakkutiguuna Silarjuami Katimajunit Nalunaiqsisimaninginni Pijunnautingitta Nunaqaqqaaqtuminit;
Atuliqujaq 2: Qaumattiarlugit qaujisarniujulimaat isumaliuqtaujulimaallu attuiniqaqtut Inunnit Inuillu Nunanginni, nunattinni, makuningalu taimailluatittinirmit nakinngaaqsimanittinni piliriqatiqarialiit Inunnit atuliqtitaulutillu Nunaqaqqaaqtuminit Qaujimanituqangit;
Atuliqujaq 3: Pigiarutaujut sila asijjipallianingannut aturiaqanngittut nakinngaaqsimanittinni ajjiungittumit pijunnautiqarnitinni, makuningalu pijunnautittinni namminiq pinasuarnirmut, ammalu Nunaqaqqaaqtuminirnit;
Atuliqujaq 4: Saqqiilutit aqqutauniaqtunik Nunaqaqqaaqtuminirnut pijunnarlutit taimaalluaqtau sila pijjutigillugit kiinaujanik, makuningalu Jagaijausimajunik Surassimajunut Kiinajauqtaarutauvattunik, asinginnillu ilittunirmut mikillivaallitittinasuarnimullu akaunngiliurutaujunik kiinaujanik
Atuliqujaq 5: Gavamakkut ilisaqsigiaqarmijut tamakkuninga attuajunik sila asijjipallianingannut ammalu asinginni avatittinnut ulurianaqtunik ammalu nilliaqatiqarunnarlutit pinasuarninginnillu Nunaqaqqaaqtuminit asinginni silarjuami pilirianguvalliajunik.
Inuit piqataujut pilirianguniaqtunik pisimattijut katimaniujunillu Ministanik gavamakkunninngaaqtunillu, piqataullutillu Nunaqaqqaaqtuminiit Ministangita katimajinginni, piqatausimallutillu Nunaqaqqaaqtuminit Qaujimaninginni Tigumiaqtinut ilinniakainnaqsimajunik ajjigiinngittunillu inuusuttunik pilijumaarniaqtunik, ammalu Inuit tusaqtijjutigijumajanginni amisunut pilirijimmarinnut qanuiluuqtunut aivajjutaujunullu.
Titiraqtausimajut uqalimaarumanniruvigit, una naqillugu una naqillugu.
Qimirrujunnarmijutit asiagut takujaugajuttunik kikkutuinnarnut ullumimut takujumaqattaruvit uvagut Katimanirjuami Katujjijinik (COP 28) qanuiluurniujunik!
-30-
QAUJIGIARVISSAQ:
Christina Fields
Ukiuqtaqtumiuqatigiit
Katimajingit (Alaska)
(907) 274-9058
christina@iccalaska.org
Kuluk Lyberth
Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit
Katimajingit (Alaska) Katimajingit (Kanata)
299 34 22 25
kuluk@inuit.org
Cassandra Elliott
Kalaałłiit Nunaat
613-407-2642
celliott@inuitcircumpolar.com
Saqkitaulauqsimajuq 1977-mi inuujunniiqsimajuup Iipin Haapsan Angajuttiq Utqiagvik (Piurulauqsimajuq) Alaskami, Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajingit pilirirjuaqsimajut ammalu piruqsimallutik angijummarikkut nunarjuarmi gavamaunatik timiujuq kiggaqtuillutik unurniqalluaqtunik 180,000-nik inugijaujunik Alaaskamit, Kanatamit, Kalaałłiit Nunaannit, ammalu Sukutkamit (Rasia)
Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajingit piliriaqasuut manisarlugit Inuit pijunnarnirijangit, mianirilugu Ukiuqtaqtuup avatinga, ammalu sapummilugu ammalu manisarutigilugu Inuit iliqkusinga.