Mai 7, 2019 – Ruvanimi, Pinlan – Mialigait nunanganni angilaunngittut angiqatigiigutittinni piuqsuaqtauqullugit uqausiliriniq taimaak Ukiuqtaqtumi Katimajingit Vinismiut Issivautanganni saqqiqtaulauqtuq unikkaarnit.
“Anginngittut uqausirmit “sila asijjiallianinganni” nalunaiqtauningannut kajusititaunngimmat,” uqaqtuni Tali Saampu Turu Silarjuamut Issivautarijaujuq Inuit Ukiuqtaqtumiinguqatigiinnut Katimajinginnut, kiggaqtuillutit 165,000−nik Inunnit Kalaałiit Nunaani, Kanatami, Alaaska Sikaattamilu, Ulaasiami.
“Tamanna sivulliqpaattiaq Ukiuqtaqtumi Katimajiit kajusinngittut nalunaiqsininginni arraaguuk marruuk issivautautillugu, ammalu nuqqaqtitaalutuinnaq sivunittinni angiqatigiigumajavut pijjutigillugit ilulingit,” Saampu Turuu uqaqtuni. “Inuit attuqtaullarimmata sila asijjirningannut qautamaattiaq.”
“Mialigait Nunanganniittut Gavamakkut isumaaluutiqarmimma nammini qaujisarumaninginni, uqausinginni naammasanngittualuullutit, inuqutivut takunnaqsimammata ajjiungittunit attuqtauninginni sila asijjipallianingannut. Uvagullikiaq ullumiujurlu takuvattavut.”
Aivalauqtillugit pijariirnialauqsimajut Ruuvanami Nalunaiqtauninginni, Mialigarnit angiqattalaunngimmata uqausirmit uqaqsimaninganni pigiarutiqariaqallarittilluta sila asijjipallianinganni, attuiniqaliriiqtumit inunnit asinginnillu nunaqaqqaaqtuminirnit nunalinni Ukiuqtaqtumi.
Nalunaiqsinnginngaarlutiqqai, Ministai angiqatigiigunnaqtut saqqiqtauluni 7−nganiittuq titiraqsimajuq katujjiqatigiillutit uqausiqanngittumit ulurianarniraijumit assuruutaujunilluunniit Ukiuttaqtumi. Kisianili, titiraqsimajuq Vinis issivautanganni saqqirlugu isuani katimagiirngata uqalauqtuq “amisuuniqsaujugut tamatuminga silaa asijjirninganni assuruutiqaqtuinnaugatta Ukiuqtaqtumi,” uqaqtunilu “tamanna tuavirnaqsiniraqtuniuk” kamagijariaqalirattigu.
“Tamanna kamagijaugasunninga Mialigarnut allavilirininginnu taikani 2017−mi Viupaaksmi Nalunaisisimagaluaqllugit isuani Mialigait Issivautanga uqalauqsimajuq attuqtauninginnut sila asijjipallianingannut ukiuqtaqtumiittuq ammalu “pigiariarutiqariaqaliratta,” uqalauqtuq Maanika Iul-Kanajuq, Angijuqqaq Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni Kanatami. Qunuurminaqtuugaluaq nalunaiqsinginninginni kisianili Issivautanga ilisaqsisimajuugaluaq tuavirnalirninganni tamanna sila asijjirningannut kamagijaugiaqarninganni.”
Pitaqassainnariaqannginninganni Issivautaup uqausinganni uqalaurmijuq pimmariuninganni 2018−mi Gavamakkut Iluani Katimajinit Sila Asijjipallianirninganni unikkaarmit piqataunasunnginninginni tamakkuninga silarjuap uunaqsivallialirninganni 1. 5−Sailsiasmit.
“Uqausiulauqsimagaluaqtillugit taikani Mialigarnit Allavilirijinginni sila asijjipallianirninganni “sulinngittualuk” Sainakkunnu taimailijaminiuniraqtuni, Inuit takuvattulli asijjiqtunit silami qautamaattiaq,” Jaims Sikaats uqaqtuni, angijuqqaq Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni Alaaska. “Ammalu tamakkua nunalini assurutiqaqattaqtut annaumanasuaqtutit tamanna pijjutigillugu.”
“Isumaalukkatta isumaalugijaunngiluarninginni Ukiuqtaqtumi Katimajingitta pijunnarningit taikani sivuliqtiqaqtillugit sanngijualunnillu uqausiqariaqaqtillugit,” uqalauqtuq ᕼajamar Tal, angijuqqaq Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni Kalaałiit Nunaani.
“Uqausituinnarmit tamanna pinngimmat − akunimut tamanna annaumanasuarniummat piqqusivut nunaliillu,” uqalauqtuq Liupap Taingan, Angijuqqaaq Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni Ulaasaamut. “Piqqusivut inuulluta kamammat 40%−mit ukiuqtaqtumi ammalu pijariaqallarittatinni gavamakkunlni piliriqatiqarlutik uvattinni tamatuminga ulurianaqtumi sila asijjipallianinganni Inuit Nunanganni, Ukiuqtaqtumillu angirratinni.”
Sila asijjipalliatillugu pijjutituunngimmat tamanna Inunniittut Ukiuqtaqtumi. Ministait katimatillugit, Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni taijaujuq Ukiuqtaqtumi Katimajiit “Kamalauqtut ilanginni pimmariujut uvattinnut: nirjutinit aulattiniq niqissaqattiarnillu; iluqutiit inulirinirmullu pijittirautiit pitaqanngiluaqtut; timittigut avatittigullu isumaaluutiit, makualu imminiiqattaqtut; ammalu piqqusivut uqausivullu paqqijaujariaqarninginni.
“Tamakkua akaunngiliurutiujut kamagijariaqalirattigu Ukiuqtaqtumiittut nunaqaqqaaqtuminiit nunalinginni.” uqaqtuni Jaims Sikaats Alaaskami. “Tamakkua naalagiaqallarilirattigu aaqqigasuarlugit Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni ammalu asinginnu piqataunginnaqtunut kamagijaulirlutit. Aturiaqaliqtavut nunaqaqqaaqtuminiit qaujimaningit taimaak sivulliqpaami piqujilauqsimamma ukiuqtaqtumi katimajingit.”
Inuit sivuliqtiit uqalaurngata angiqatigiittuinnaullutit tamatuminga assuruutaujunik, maannalu atausiuluta kamagijariaqalirattigu ulurianaqsimmat sila asijjipallianinganni ammalu uijjaarningallu asinginnu ingirravallialirningannut. Tamanna nalunaiqtaujariaqallarittuq Utqiavik Nalunaiqtausimajunik kajusititaulauqtunit Inuit Ukiuqtaqtumiuqatigiit Katimajinginni katimajaqtuqsimajunut Alaaskami Julaingulauqtumi 13−nganni Katimavijjuatillugit. Tamanna atausiuniq pimmariummat Inunnut inulimaanullu ukiuqtaqtumiittunut, ammalu asinginnut silarjuamut.
Sila asijjipallianinganuungatillugu, Inuit sivuliqtiit uqaqattarngata, Ukiuqtaqtumi attuiniqarniusatuinnarngat namituinnattia silarjualimaami.